Her güzel şey gibi Bosna seyahatimiz de sonlandı. 6-7 farklı şehire gittikten, 340 ihtiyaç sahibine kurban dağıttıktan ve birçok kesimden farklı insanlarla tanıştıktan sonra edindiğim Bosna izlenimlerimi sizlere aktarmak istiyorum.
1. 8.000 ortak kelime ve deyimimiz var: Allah razı olsun, Allah’a emanet olun, Helal olsun, Hayde, rahmetli, çarşaf, yatak, yorgan, kavun, karpuz, köşe, bucak, tencere, kaşık, tabak, vesaire.
2. Bosna coğrafyası Karadeniz bölgemize benziyor. Yemyeşil ve elma, armut, erik, şeftali gibi meyve bahçeleri ile dolu.
3. Heryerde Osmanlının inşa ettiği camiler, medreseler, çeşmeler görmek mümkün.
4. Hemen her şehirde 1992-1995 arası süren Sırp/Hırvat mezaliminde şehit düşen 250 bin Boşnak’a ait toplu mezarlıklar var.
5. Türkiye ciddi ekonomik katkı yapıyor Bosna’ya. Türk firmaları da heryerde.
6. TİKA eliyle Bosna’da savaşta zarar görmüş veya restorasyona ihtiyacı olan Osmanlı eserleri tekrar hizmete açılmış.
7. Türkçe kursları, Maarif Okulları ve Cumhurbaşkanımızın açtığı Uluslararası Sarajevo Üniversitesi’nde Türkçe öğrenen ve çalışan bir çok Bosnalı var.
8. Bosna dünyanın en çok doğal su kaynağı olan ülkesi. Heryerde çeşmeler var. Suları buz gibi ve içimi çok güzel.
9. Müslüman Boşnaklar olduğu gibi gayrimüslim olan Sırp ve Hırvatlar da var. Boşnak mihmandarımız bana onları “çehre”lerinden tanıyoruz dedi. Bizimkilerin yüzünde “merhamet” okunur dedi ki aynen katılıyorum.
10. İsimler hep müslüman ve Türk isimleri. Ahmet, Mehmet, Enes, Adnan, Nihat, Adem, Ayşe, Fatima, Asya, Hacer, Hatice, Züleyha, ve benzeri.
11. Çok sigara tüketiyorlar; kapalı yerlerde bile.
12. Çok kahve içiyorlar. Cezvede yapıyor ve bizim çay içtiğimiz kadar kahve içiyorlar.
13. Çok misafirperverler. Her kurban eti dağıtmaya gittiğimiz ev bize “haydi buyrun” diyerek ikramlarda bulundu. Bu arada “buyrun” kelimemiz de ortak.
14. Küçük şehirler arası yollar tek-gidiş tek dönüş ve çok kıvrımlı. 100 km yol birkaç saat sürebiliyor.
15. Bayramlar da aynı bizler gibi baklava ve kahve ikram ediyorlar.
16. Çarşılarda çok dilenci var.
17. Bayramı geçirmek için Körfez ülkelerinden gelen çok sayıda Arap turist olduğu gibi birçok Türk turistte vardı.
Bosna mutlaka görülmesi gereken bir Osmanlı ve İslam beldesi. Eğer nasip olursa yine gelip doya doya gezmek istiyorum. Sizlere de tavsiye ederim.
