Covid-19 tüm dünyada olduğu gibi A.B.D.’yi de derinden etkiliyor. Şu anda Çin ve İtalya’dan sonra en çok vakanın görüldüğü ülke Amerika. Kapitalizmin merkezi olan ülkede tüm ekonomi rutine ve sisteme bağlı. Her şey düzenli çalışınca ekonomi tıkır tıkır işliyor. Ama düzen bozulunca her şey tepetaklak oluyor. Amerikan Hükümeti şu anda ekonomiyi düzeltme, en azından işten çıkarmaları ve kepenk kapamaları önleme adına bir yardım paketi üzerinde çalışıyor ama bunun ne kadar fayda sağlayacağı kestirilemiyor.
Amerika’da Türkiye’deki gibi %25-50 kar marjları yok. Örneğin benim de parçası olduğum mühendislik sektöründe kar beklentisi %10 civarı. Kar oranları düşük olduğu için şirketlerin en ufak bir ekonomik sarsıntıda hemen önlem alması gerekiyor. Kendimden örnek vereyim. Yaklaşık 3,000 elemanı olan uluslararası bir mühendislik firmasında yöneticiyim. Durum kritik. Birçok projele askıya alındı. Personelin tamamına yakını şu anda evden çalışıyor. Bizim sektörde evden çalışmak herkes için efektif bir durum değil. Önümüzdeki süreçte personelin bir kısmını ücretsiz izne yollama ve bir kısmının da çalışma saatlerini azaltma gibi kritik kararlar almak zorunda kalabiliriz.
Bu salgının yarattığı en büyük problem bence belirsizlik. Herkes bu virüsün ortadan kalkacağını ve işlerin normale döneceğini biliyor. Ama ne zaman? Ölüm korkusu, işsiz kalma kaygısı, biriktirdiklerinin erimesi endişesi, evde hapis kalma durumu, sosyal mesafe kısıtlamaları, sevdikleriyle yakınlaşamama özlemi ve diğer menfi şartlar stres yapıyor. Maaştan maaşa geçinen ve herhangi bir birikimi olmayan insanlarda, ki bunların sayısı oldukça fazla, ise gelecek endişesi artıyor.
Amerika’da insanların çok aktif sosyal hayatları var. Spor salonlarında egzersiz yapmak, maçlara gitmek, değişik restoranlarda yemek yemek, parti yapmak, tatile ve turistik gezilere çıkmak, bir bara gidip bişeyler içmek, plaja gitmek gibi aktiviteler hayatın vazgeçilmez parçaları. Şu anda bunların tamamı yasak. Bu işin daha fazla uzaması halinde bu aktivitelerden mahrum kalmak insanları psikolojik rahatsızlıklara sürükleyebilir. O yüzden dikkat ederseniz birçok doktor ve üst düzey yetkili strese vurgu yapıyor ve evde stres atma yöntemlerini sıralıyor.
Bu global pandemi en az birkaç ay daha sürecekmiş gibi görünüyor. Size tavsiyem evde kalın, çok yemeyin, düzenli egsersiz yapın.
Allah hepimize öncelikle evde kalma, tavsiye edilenlere harfiyen uyma sabrı ve dirayeti versin.
